تفاوت فن بیان و گویندگی چیست؟

فن بیان و گویندگی دو مهارت مهم در برقراری ارتباطات هستند که اغلب با یکدیگر اشتباه گرفته می ‌شوند. در واقع فن بیان و گویندگی دو روی یک سکه هستند و لازم و ملزوم یکدیگرند. اما با این حال، تفاوت‌ های مهمی بین این دو مهارت وجود دارد.

در واقع گویندگی و فن بیان از دو دنیای متفاوت هستند و روش های آموزشی متفاوتی دارند؛ اما در نهایت برقراری ارتباط بین آنها، امری مهم است. در این مقاله قصد داریم به تفاوت فن بیان و گویندگی بپردازیم؛ اما ابتدا تعاریف هر کدام را بررسی می کنیم.

تعریف فن بیان

فن بیان به چگونه صحبت کردن و روش های تقویت کلام گفته می شود. این مهارت را می ‌توان توانایی بیان منظور و افکار خود به صورت واضح، روان و تأثیرگذار تعریف کرد. این حرفه شامل مجموعه ‌ای از مهارت های کلامی و غیرکلامی است، که در انتقال پیام به مخاطب نقش دارند.

فن بیان یک مهارت مهم در برقراری ارتباط است که در موفقیت افراد در زندگی شخصی، تحصیلی و شغلی تأثیر می گذارد. دو مهارت اصلی در فن بیان عبارتند از:

• عوامل کلامی شامل تلفظ صحیح حروف، آهنگ و سرعت بیان مناسب، استفاده از کلمات و عبارات مناسب، لحن و تن صدا
• عوامل غیرکلامی شامل زبان بدن، حالات چهره و ارتباط چشمی

این دو مهارت در نهایت منجربه تقویت کلام و نحوه صحبت کردن صحیح می شوند.

راه ‌های تقویت فن بیان

برای تقویت این مهارت می توان از راه هایی مانند شرکت در دوره آموزشی فن بیان، مطالعه کتاب ها و مقالات، تمرین و تکرار در مقابل آیینه، شرکت در مسابقات و مناظره ها استفاده کرد.

اما بهترین راه برای تقویت مهارت فن بیان، شرکت در کلاس ها و دوره هاییست که به عنوان بوت کمپ برگزار می شوند. این دوره ها کاملا پروژه محور و تمرینی هستند، تعامل افراد زیاد است و تا زمان مسلط شدن، تمرینات ادامه دارد.

یکی دیگر از راه هایی که موجب تقویت فن بیان و تاثیرگذاری بیشتر کلام می شود، فکر کردن قبل از به زبان آوردن است. اگر بدانید که در مورد چه چیزی می خواهید صحبت کنید، کلمات را با دقت بیشتر انتخاب کرده و شمرده تر صحبت می کنید.

تعریف گویندگی و گوینده

گویندگی شکل تخصصی تری از فن بیان است. در واقع برای شروع حرفه گویندگی، باید پیش نیاز فن بیان را گذرانده باشید. گویندگی به مهارت تقویت صدا و حنجره، برای رادیو یا تلوزیون و سایر رسانه ها گفته می شود. بنابراین تمام گوینده ها، دارای مهارت فن بیان هستند.

گوینده کسی است که متنی را به صورت شفاهی به مخاطبان منتقل می‌ کند. این مهارت در قالب‌ خبر، مستند، سخنرانی و پادکست انجام می شود. یک گوینده خوب کسی است که صدای رسا داشته باشد و حروف را صحیح تلفظ کند. کنترل لحن و تن صدا، مهم ترین ویژگی گویندگانی است که در این حرفه موفق هستند.

انواع گویندگی

گویندگی انواع مختلفی دارد و به صورت گوینده خبری، مستند، سخنرانی و پادکست گفته می شود. گوینده خبر وظیفه دارد اخبار را به صورت دقیق و بی‌ طرفانه به مخاطبان منتقل کند. گوینده مستند وظیفه دارد محتوای مستند را به صورت جذاب و تأثیرگذار به مخاطبان انتقال دهد.

گوینده سخنرانی وظیفه دارد یک سخنرانی را، به صورت روان و تأثیرگذار ارائه دهد. گوینده پادکست وظیفه دارد یک پادکست را، به صورت جذاب و آموزنده تولید کند. گویندگی برنامه های کودک و نوجوان، مسابقات علمی و فرهنگی، همایش ها و سمینار شاخه های دیگری از این حرفه هستند.

با شرکت در دوره های آموزش گویندگی، می توانید این مهارت بسیار کاربردی را در خود تقویت کنید. با تقویت این مهارت می ‌توانید منظور خود را به صورت واضح و رسا بیان کنید، بر مخاطب تأثیر بگذارید، اعتماد به نفس خود را افزایش دهید، و روابط اجتماعی خود را بهبود ببخشید.

بررسی تفاوت فن بیان و گویندگی

فن بیان و گویندگی علارغم ارتباطی که با یکدیگر دارند، از لحاظ آموزش، حوزه کاربرد، ابزارهای موردنیاز، محتوای بیانی، مخاطب و هدف متفاوتند. در ادامه هر کدام را بیشتر توضیح می دهیم.

ویژگی ها	فن بیان	گویندگی
کاربرد	مهارت عمومی	مهارت تخصصی
ابزار مورد نیاز	ندارد	دارد
محتوای بیانی	بیان افکار، احساسات و تجربیات	بیان مطالب از پیش تعیین شده
مخاطب	مخاطبین خاص (محدود)	مخاطبین عام (نامحدود)
هدف	انتقال پیام به صورت واضح و تأثیرگذار	انتقال پیام به صورت رسا و تأثیرگذار

۱. حوزه کاربرد فن بیان و گویندگی

فن بیان یک مهارت عمومی است که در همه حوزه‌ های زندگی کاربرد دارد. فن بیان می‌ تواند به افراد در برقراری ارتباط موثر در محیط کاری، تحصیل و زندگی شخصی کمک کند. به عنوان مثال یک کارمند برای ارائه گزارش به مدیر خود، یک دانشجو برای ارائه مقاله در کلاس، یا یک فرد عادی برای بیان نظر خود در یک جمع، نیاز به مهارت‌ های فن بیان دارد.

گویندگی یک مهارت تخصصی است که در حوزه‌ های خاصی مانند رسانه، آموزش و هنر کاربرد دارد. برای مثال، یک گوینده خبر برای انتقال اطلاعات به صورت دقیق و بی‌ طرفانه، یک گوینده مستند برای انتقال محتوای مستند به صورت جذاب و تأثیرگذار، یا یک گوینده پادکست برای تولید یک فایل به صورت جذاب و آموزنده، نیاز به مهارت‌ های گویندگی دارند.

۲. ابزار مورد نیاز گویندگی و فن بیان

فن بیان به ابزار خاصی نیاز ندارد؛ مهارت ‌های فن بیان را می‌ توان با تمرین و تکرار به دست آورد. برای مثال، یک فرد می ‌تواند با تمرین در مقابل آینه یا دوستان، مهارت ‌های فن بیان خود را بهبود دهد.

اما گویندگی به ابزارهای سخت افزاری مانند میکروفن، اتاق ضبط، کارت صدا، پلاگین صوتی و… نیاز دارد. ابزارهای نرم افزاری مانند ویرایش و پردازش صوتی، ضروری هستند. برای مثال یک گوینده پادکست، باید ابتدا درون اتاق ضبط (کاملا بی سر و صدا) همراه با ابزارهای گفته شده صدای خود را ضبط کند. سپس با نرم افزارهای صوتی، نویز و خطاهای صدا را بگیرد.

۳. محتوای بیانی

مهارت فن بیان می ‌تواند در مورد هر موضوعی برای بیان افکار، احساسات و تجربیات شخصی یا برای ارائه اطلاعات و آموزش مناسب باشد. برای مثال، یک فرد می‌ تواند از مهارت‌ های فن بیان برای بیان نظر خود در مورد یک فیلم، یا برای ارائه گزارشی از یک پروژه کاری استفاده کند.

اما گویندگی یک حوزه تخصصی تر و از پیش تعیین شده است. برای مثال، یک گوینده خبر باید متنی را که از قبل تهیه شده، تمرین کرده و به صورت صحیح و رسا بیان کند.

۴. مخاطب هر مهارت

فن بیان دارای یک یا چندین مخاطب نسبتا خاص است؛ به طوری که می ‌تواند در یک مکالمه دو نفره، یک سخنرانی یا یک کلاس درس استفاده شود. برای مثال یک فرد از مهارت ‌های فن بیان، برای صحبت با یک دوست، یا برای ارائه گزارشی به مدیر خود استفاده می کند.

گویندگی نیز می ‌تواند برای یک یا چند مخاطب عام انجام شود، اما معمولا مخاطبان گسترده ‌تری دارد. برای مثال، یک گوینده خبر برای مخاطبان میلیونی تلویزیون، یا یک گوینده مستند برای مخاطبان هزاران نفری اینترنت، صحبت می ‌کند.

۵. هدف

هدف از فن بیان، انتقال پیام به صورت واضح و تأثیرگذار است. فن بیان می ‌تواند برای رضایت مخاطب، ایجاد انگیزه یا ایجاد ارتباط موثر استفاده شود. برای مثال، یک کارمند از مهارت‌ های فن بیان برای کسب رضایت مدیر خود (معمولا با هدف افزایش حقوق) استفاده می‌ کند.

هدف از گویندگی نیز، انتقال پیام به صورت رسا و تأثیرگذار است، اما هدف گویندگی معمولاً خاص ‌تر است. برای مثال، هدف یک گوینده خبر، انتقال اطلاعات به صورت دقیق و بی‌ طرفانه است.

همانطور که گفته شد، فن بیان و گویندگی دو مهارت مرتبط با کلام و صحبت کردن هستند که تفاوت هایی با یکدیگر دارند. این نکته را فراموش نکنید که تمام گویندگان، الزاما دارای مهارت فن بیان هستند؛ اما تمام کسانی که فن بیان کار می کنند، گوینده نیستند. بنابراین فن بیان، پیش نیاز گویندگی است.