جاوا اسکریپت یک زبان برنامه نویسی سطح بالاست که برای ایجاد صفحات وب تعاملی و پویا، برنامه های سمت سرور، اپلیکیشن های موبایل، بازی و برنامه های دسکتاپ استفاده می شود. برای بسیاری از کسانی که به دنبال یادگیری این مهارت هستند، پیداکردن بهترین مسیر جاوا اسکریپت اهمیت بسیار زیادی دارد.
یادگیری هر یک از زبان های برنامه نویسی، مراحل و چارچوب های خاص خود را دارد. برای مثال مسیر یادگیری پایتون با سایر زبان ها مانند جاوا اسکریپت متفاوت است. یادگیری جاوااسکریپت بدون مسیر و نقشه راه، کار بسیار سختی است.
در این مقاله بهترین مسیر یادگیری جاوا اسکریپت را برای علاقه مندان این عرصه معرفی کرده و نکاتی برای یادگیری بهتر و سریع تر یادآور می شویم.
زبان جاوا اسکریپت را بیشتر بشناسید!
زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت در سال ۱۹۹۵ توسط برندن آیک در شرکت نت اسکیپ با نام Mocha طراحی شد. این نام بعدا به LiveScript و نهایتا به جاوا اسکریپت تغییر یافت. اولین نمونه های جاوا اسکریپت در اواخر دهه ۱۹۹۰ برای مرورگر وب Netscape Navigator ایجاد شد. هدف اولیه از ایجاد جاوا اسکریپت، افزایش تعامل و پویایی صفحات وب بود.
در سال ۱۹۹۷، جاوا اسکریپت (با نام اختصار JS) توسط ECMA International به عنوان یک استاندارد بین المللی به تصویب رسید. این امر باعث شد تا جاوا اسکریپت، به زبان برنامه نویسی اصلی برای صفحات وب تبدیل شود.
در طول این سال ها، جاوا اسکریپت به طور قابل توجهی تکامل یافته است. کتابخانه ها و چارچوب های جدیدی برای جاوا اسکریپت ایجاد شده اند که امکان توسعه برنامه های پیچیده تر و قدرتمندتر را فراهم می کنند. در سال ۱۹۹۷ جاوا اسکریپت توسط ECMA International به عنوان یک استاندارد بین المللی به تصویب رسید. این زبان به طور مداوم در حال تکامل است و آینده ای روشن در پیش دارد.
نقشه راه یادگیری جاوا اسکریپت
نقشه راه یادگیری جاوا اسکریپت، ابزاری است که شما را از سردرگمی نجات داده و این مسیر را هموار می کند. در واقع زمانی که تصمیم به یادگیری یک زبان برنامه نویسی آغاز می شود، سوالات و چالش های بسیار زیادی شکل می گیرد؛ این ابهامات را با یک نقشه اصولی و استاندارد می توان برطرف کرد.
ما در مجموعه کاروکمپ، برای یادگیری زبان های برنامه نویسی مهم مانند پایتون و جاوا اسکریپت، نقشه راهی آماده کرده ایم تا چراغ راهتان باشد.
۱) شروع یادگیری مقدمات و اصول اولیه جاوااسکریپت
در قدم اول، باید با اصول اولیه و مقدمات زبان برنامه نویسی JS آشنا شوید. در این مرحله متوجه می شوید که جاوا اسکریپت (JavaScript) یک زبان برنامه نویسی سطح بالا، پویا، شی گرا و تفسیری است. این زبان کاربردهای وسیعی دارد که با آنها آشنا می شوید.
در اولین مرحله به تمام سوالات و ابهامات شما در خصوص چیستی این زبان، کاربردها و… پاسخ داده می شود. بنابراین متوجه می شوید که مسیر درستی برای اهداف خود انتخاب کرده اید یا خیر! پس این مرحله را جدی بگیرید و از تصمیم خود مطمئن شوید.
اگر احساس کردید کاربردهای جاوا اسکریپت با نیازهای شما همخوانی ندارد، در همین ابتدا تغییر مسیر داده و وارد حوزه مناسب شوید. برای مثال اگر قصد طراحی و توسعه بازی های پیچیده و سه بعدی را دارید، زبان های C++ و C# عملکرد بهتری دارند.
۲) پیش نیازهای جاوا اسکریپت را یاد بگیرید!
جاوا اسکریپت برای تعامل و پویایی صفحات وب، به HTML و CSS نیاز دارد. اچ تی ام ال برای ساختار صفحات وب و سی اس اس، برای طراحی و استایل صفحات وب ضروری هستند.
HTML یا HyperText Markup Language زبانی برای ساختار صفحات وب است که از تگ ها برای تعریف عناصر مختلف صفحه مانند متن، تصاویر، عناوین، لیست ها و جداول استفاده می کند؛ یعنی به صفحات وب معنی داده و به مرورگرها می گوید که چگونه محتوا را نمایش دهند.
CSS یا Cascading Style Sheets زبانی برای طراحی صفحات وب است که برای کنترل ظاهر عناصر HTML مانند رنگ، فونت، اندازه، حاشیه و طرح بندی استفاده می شود؛ یعنی صفحات وب را سبک کرده و آنها را زیباتر و جذاب تر می کند.
HTML و CSS به طور جدایی ناپذیر با هم کار می کنند و HTML ساختار صفحه را تعریف می کند در حالی که CSS ظاهر آن را تعیین می کند. اما در نهایت برای ایجاد صفحات وب جذاب و تعاملی، به هر دو زبان نیاز دارید.
DOM مخفف عبارت Document Object Model است و رابط برنامه نویسی برای دسترسی به عناصر HTML و CSS در صفحات وب محسوب می شود. برای استفاده از جاوا اسکریپت جهت تغییر و دستکاری صفحات وب، باید با DOM آشنا باشید.
۳) یادگیری آبجکت ها و انواع داده ها
آبجکت ها در زبان جاوا اسکریپت، ساختارهای داده ای هستند که برای ذخیره سازی و سازماندهی اطلاعات استفاده می شوند. هر آبجکت از دو بخش تشکیل شده است؛ بخش اول کلید یا مقدارهایی هستند که اطلاعات را ذخیره می کنند. بخش دوم توابعی هستند که می توان روی آبجکت اعمال کرد.
مباحث polyfill
Polyfill قطعه کدی است که قابلیت های جدید را به مرورگرهای قدیمی اضافه می کند؛ این قطعه کد به شما امکان می دهد از قابلیت های جدید جاوا اسکریپت در مرورگرهایی که به طور پیش فرض از آنها پشتیبانی نمی کنند، استفاده کنید. همچنین بدون نگرانی در مورد پشتیبانی مرورگر، از جدیدترین ویژگی های جاوا اسکریپت در کد خود استفاده کنید.
مباحث symbol
سیمبل ها مثل عدد و رشته یک نوع داده، در جاوا اسکریپت هستند. اما یک ویژگی خاص دارند و هر سیمبل، دارای نوعی شناسه منحصر به فرد است. یعنی مطمئن هستید که هیچ سیمبل دیگری شبیه به آن در برنامه وجود ندارد.
در طی دوره آموزش جاوا اسکریپت، به طورکامل با سیمبل ها آشنا می شوید. یاد می گیرید که چگونه سیمبل بسازید، با “سیمبل های شناخته شده” و “سیمبل های اشتراکی” آشنا می شوید. اگر هنوزهم الان این اصطلاحات برایتان گنگ و مبهم هستند، نگران نباشید چرا که در طول آموزش همه این مفاهیم را آموزش می بینید.
مباحث constructor
constructor یا تابع سازنده در جاوا اسکریپت، نوعی تابع خاص است که برای ایجاد و مقداردهی اولیه اشیاء (Objects) مورد استفاده قرار می گیرد. این تابع به شما امکان می دهد تا طرحی (Blueprint) برای اشیاء خود تعریف کنید و ویژگی ها و رفتارهای مشترک آنها را مشخص نمایید.
مفاهیم کلیدی مرتبط با Constructor شامل prototype، this و new هستند. هر تابع سازنده، یک شی prototype دارد که به عنوان الگوی اولیه برای اشیاء ایجاد شده توسط آن تابع عمل می کند. کلمه کلیدی this در داخل تابع سازنده، به شی در حال ساخت اشاره می کند. برای ایجاد یک شی جدید از طریق تابع سازنده، باید از عملگر new استفاده کنید.
مباحث garbage collection
Garbage Collection یا جمع آوری زباله، فرآیندی خودکار در جاوا اسکریپت است که حافظه اشغال شده توسط اشیاء بلااستفاده را بازیافت می کند. این فرآیند به منظور جلوگیری از نشت حافظه و حفظ عملکرد صحیح برنامه انجام می شود.
مفاهیم کلیدی مرتبط با Garbage Collection شامل Heap، Reference، Object Reachability و Garbage Collector هستند. Heap فضایی در حافظه است، که برای ذخیره سازی اشیا در حین اجرای برنامه استفاده می شود. Reference نیز اشاره گری مستقیم به یک شی در حافظه دارد. Object Reachability قابلیت دسترسی به یک شی از طریق یک یا چند Reference را فراهم می کند.
شاید در نگاه اول این مفاهیم سخت به نظر برسند، اما در نهایت همه آنها را از صفر تا صد در یک دوره آموزشی کامل یاد می گیرید.
۴) یادگیری مباحث وراثت و کلاس در جاوااسکریپت
پس از یادگیری مباحث اولیه و ابتدایی، باید وارد مباحث حرفه ای و پیشرفته شوید. وراثت (Inheritance) در جاوا اسکریپت، مکانیزمی برای ایجاد کلاس های جدید بر اساس کلاس های موجود است. این مکانیزم به شما امکان می دهد تا از کد خود به طور مجدد استفاده کنید و از ویژگی ها و رفتارهای مشترک بین کلاس ها به طور موثر استفاده کنید.
به طور کلی وراثت بخشی از برنامه نویسی است که کلاس های متعددی را با ویژگی های مختلفی ایجاد کرد؛ نکته مهم اینجاست که با این قابلیت می توانید یک کلاس را تعریف کنید که ویژگی های مشابه یا متفاوتی با سایر کلاس ها داشته باشد.
مفاهیم کلیدی مرتبط با وراثت عبارتند از:
- کلاس: قالبی برای ساخت اشیاء با ویژگی ها و رفتارهای مشترک
- کلاس پایه: کلاسی که از آن وراثت صورت می گیرد
- کلاس مشتق: کلاسی که از کلاس پایه وراثت می برد
- Prototype: شی الگویی که به عنوان منبع ویژگی ها و رفتارهای مشترک برای اشیاء یک کلاس عمل می کند.
- extends: کلمه کلیدی برای ایجاد کلاس مشتق از کلاس پایه
- super: کلمه کلیدی برای دسترسی به ویژگی ها و متدهای کلاس پایه در کلاس مشتق
ایجاد سلسله مراتب کلاس، پیاده سازی الگوهای برنامه نویسی شی گرا و ایجاد کتابخانه های کلاس نیازمند وراثت هستند.
۵) مدیریت و کنترل خطاها
پس از تسلط کامل بر مباحث اولیه و پیشرفته، باید قابلیت کنترل و مدیریت خطاها را در خود تقویت کنید. هر چه سطح علمی شما افزایش یابد، پروژه های بزرگتری می گیرید و احتمال خطا نیز به همان نسبت افزایش پیدا می کند.
مدیریت خطا بخش مهمی در مهارت برنامه نویسی است. در جاوا اسکریپت، خطاها می توانند به دلایل مختلفی مانند خطاهای نحوی، خطاهای منطقی و خطاهای زمان اجرا رخ دهند. ابزارهای مختلفی برای مدیریت خطا در جاوا اسکریپت وجود دارند، که باید در دوره های آموزشی با آنها آشنا شوید.
همیشه سعی کنید کدهای خود را به گونه ای بنویسید که احتمال بروز خطا در آنها کم باشد؛ از ابزارهای مناسب برای مدیریت خطا استفاده کنید و اطلاعات مربوط به خطا را به طور کامل ثبت نمایید.
۶) آشنایی با قواعد طراحی در جاوا اسکریپت
قواعد طراحی یا الگوهای طراحی (Design Patterns)، راه حل های بارها امتحان شده برای مشکلات رایج در برنامه نویسی هستند. استفاده از این قواعد باعث شده تا کد خواناتر، قابل نگهداری و قابل ارتقا شود.
در این مرحله باید از ابزارهای طراحی UI استفاده کنید، تا ساختار یک صفحه از وب را به خوبی بتوانید پیاده سازی کنید. قواعد طراحی رایج در جاوااسکریپت شامل Singleton، Factory، Builder، Observer و Decorator می شوند.
۷) به حیطه فرانت اند وارد شوید!
فرانت اند یکی از شاخه های بسیار مهم برنامه نویسی است که از سرفصل های بسیار مهمی تشکیل شده و یکی از زبان های بسیار مهم و کاربردی آن جاوا اسکریپت است. JS یکی از سه زبان اصلی در بوت کمپ فرانت اند (به همراه HTML و CSS) است که به شما امکان می دهد، صفحات وب تعاملی و پویا ایجاد کنید.
به کمک جاوا اسکریپت می توانید در فرانت اند کارهای زیر را انجام دهید:
- ایجاد انیمیشن ها و جلوه های بصری: با استفاده از جاوا اسکریپت می توانید انیمیشن ها و جلوه های بصری جذاب و کاربرپسند به صفحات وب خود اضافه کنید.
- ایجاد تعامل با کاربر: با استفاده از جاوا اسکریپت می توانید با کاربران وب سایت خود تعامل برقرار کنید و به آنها امکان دهید تا با عناصر مختلف صفحه وب مانند دکمه ها، فرم ها و تصاویر کار کنند.
- ارسال و دریافت داده ها: با استفاده از جاوا اسکریپت می توانید داده ها را به صورت غیرهمزمان به سرور ارسال و دریافت کنید.
- مدیریت DOM: با استفاده از جاوا اسکریپت می توانید به عناصر HTML و CSS در DOM (Document Object Model) دسترسی داشته باشید و آنها را دستکاری کنید.
- ایجاد برنامه های تک صفحه ای (SPA): با استفاده از جاوا اسکریپت می توانید برنامه های تک صفحه ای (SPA) ایجاد کنید که بدون نیاز به بارگیری مجدد صفحه، تجربه کاربری روان تر و کارآمدتری را ارائه می کنند.
۸) تمرین و تمرین و تمرین را فراموش نکنید!
اگر مراحل بالا را با موفقیت پشت سر گذاشتید، نوبت به آن رسیده که برند شخصی خود را تقویت کنید. هرچه در بازار کار برنامه نویسان معروف تر و نام آشنا تر باشید، پروژه های بسیار بزرگ تری به سمتتان می آید.
در این مرحله باید با مفاهیم پیشرفته مانند API، local storage و cookie آشنا شوید. با یادگیری این مباحث، سرعت و کیفیت کار شما به شدت افزایش پیدا کرده و برند شما قوی تر خواهد شد.
نکاتی برای یادگیری موثر جاوا اسکریپت
صبور باشید؛ یادگیری جاوا اسکریپت به زمان و تلاش نیاز دارد. صبر کنید و به طور مداوم تمرین کنید. از منابع آموزشی مختلف استفاده کنید؛ از کتاب ها، وب سایت ها، دوره های آنلاین و ویدیوهای آموزشی برای یادگیری جاوا اسکریپت استفاده کنید. با دیگر برنامه نویسان جاوا اسکریپت در انجمن ها و گروه های آنلاین تبادل نظر کنید. با انجام پروژه های عملی، مهارت های خود را در جاوا اسکریپت تقویت کنید.
